HISTORIA
1943an, atletismoaren zale talde txiki batek, orduan Elgoibar Club Deportibon sartuta zeudenek, bultzatu zuten Juan Muguerza Memorial krossaren sorrera, erdi-fondo, fondo eta kross probetan bikain aritutako atleta ospetsuari omenaldia egiteko, nazioarteko mailara iritsi baitzen beste elgoibartar ospetsu batekin batera: Ignacio Izaguirre.
Juan Muguerza Sasieta Elgoibarren (Gipuzkoa) jaio zen 1900eko maiatzaren 6an, eta 1937an hil zen Mungiako inguruan izandako bonbardaketa batean. 17 urterekin, Espainiako txapeldun izan zen 1.500 eta 5.000 metroko probetan, eta bi tituluak mantendu zituen 1922ra arte, Afrikako Gerrara joan behar izan zuen urtera arte. Espainiako txapelketa ere irabazi zuen 800 metrokoan, 110 metroko hesietan, eta Gipuzkoako errelebo taldeko kide izan zen, Espainiako txapeldun izan zena. 1921ean lau titulu eskuratu zituen Galizian ospatutako Espainiako Txapelketetan, eta urte berean, beste elgoibartar batek, Ignacio Izagirrek, beste lau titulu nazional lortu zituen (karrerarik gabeko luzera jauzia, pisua, diskoa eta lantza).
Lehen urteetan, proba eskualde mailakoa zen, eta lehen 7 edizioak San Bartolome jaien inguruan ospatu ziren, abuztuan, eta ibilbidea Elgoibarko inguruko mendietan zehar egiten zen, baserrien arteko bideetan zehar egindako zirkuito batean.
Berrogeita hamarreko hamarkadaren hasieran, proba urtarrilean ospatzen hasi zen Lerun futbol zelaian eta inguruan, eta bertan egin ziren lasterketak 1992ra arte. Krosaren historiako orri distiratsuak idatzi ziren zirkuitu izugarri gogor batean, kritikatu baina maitea.
1963tik aurrera, antolaketa Egotoki Atletismo Elkartearen esku geratu zen, eta orduan eskuratu zuen nazioarteko izaera. Wolde, Stewart, Haro, Kuha, Batty, Fowler, McLeod, Lopes, Jones, Ngugi… Egotoki Elkartea lasterketen bezperako topagunea zen; bere egoitza sozialak 1958an inauguratu ziren, eta bertan bizi da elkartearen maskota, Anbolo loroa, gaur egun 35 urte baino gehiago daramatza bertako solaskideei impertinentziaz eta konpainiaz laguntzen.
1981ean, korrikalari guztiak Elgoibarren zeudela, proba bertan behera utzi behar izan zen elurtearen ondorioz.
Olinpiar, munduko eta Europako txapeldunek herriko kale estu eta bustietan ibili eta autografoak sinatu dituzte.
Gaur egun, eta 1993. urtetik aurrera, Mintxetako kirol gunean ospatzen da.
Eusko Jaurlaritzak garrantzizko bereizgarri bat eman zion elkarte honi crossaren berrogeita hamargarren urteurrenaren harira.
LVIII. edizioa izan zen Egotoki Atletismo Elkarteak antolatutako azkena, eta lekukoa MINTXETA ATLETISMO TALDEARI pasa zitzaion, Kirol Patronatuarekin eta Elgoibarko Udalarekin batera.
Mintxeta Atletismo Taldeari lekukoa pasatu ondoren, poz handia izan genuen 2003. urtean Gipuzkoako Foru Aldundiak Rufino Gorrotxategi saria eman zigulako, Juan Muguerza Krosa urteko kirol ekitaldirik onena izateagatik.
2012ko edizioan gure krosak European Athletics Association-eko EAA kategoria estreinatu zuen, RFEA-ren (Espainiako Federazioa) sailkapenean laugarren kros onena izanez.
Hiru urte beranduago, 2015eko edizioan, eta gure historiako lehen aldiz, gure krosa International Association of Athletics Federations (IAAF) erakundearen egutegi ofizialean sartu zen, mundu mailan kros batek lor dezakeen bereizgarri gorenena.
Elgoibar Kirol Elkartea (1943 eta 1963 bitartean Juan Muguerza Krosa antolatzailea izan zen).
Egotoki Atletismo Elkartea (1963tik eta 2001 bitartean Juan Muguerza Krosa antolatzaile izan zen).
Mintxeta Atletismo Taldea (Gaur egun eta LIX. ediziotik aurrera Juan Muguerza Krosa antolatzaile da).
2020tik aurrera, World Athletics-ek (lehen IAAF) krosen liga berri bat sortu zuen eta Elgoibar kategoria gorenean izendatu zuen. Une horretatik aurrera, World Cross Country Gold Tour (Urrezko kategoria) etiketa sortu zen.
2024. urtean ospatu zen Krosaren 80. edizioa. Edizio hori amaitutakoan, antolakuntzan urte luzez egon diren hainbat pertsona erretiratu egin ziren: Gerardo De Pedro, Jose Luis Diez, Jose Mari Salaberria, Cirilio Sanchez eta Anton Azpiazu. Haien lekua hartu zuen 11 pertsonaz osatutako lan-talde berri batek, lanean hasi zen, erretiratutako 5 pertsona horien laguntzarekin.
2024ko azaroaren 24an argitaratu zen hemendik aurrera krosaren irudi berria izango den logotipoa. Logotipoan hiru kolore daude: Mintxetako zelaietako berdea, lokatzaren kolorea eta krosaren pista ospetsuko tartana, guztiak Elgoibarko «e» letrarekin batera.